Na 17 grudnia 2021 jest była zaplanowana data wejścia w życie ustawy o ochronie sygnalistów
Ustawa o ochronie osób zgłaszających naruszenia prawa służyć ma lepszemu egzekwowaniu prawa poprzez skuteczniejsze wykrywanie przypadków naruszeń, wyjaśnianie ich i reagowanie za pomocą postępowań wyjaśniających a także ma zapewnić ochronę osobom zgłaszającym. Ustawa daje możliwość aby naruszenia prawa zgłaszane były wewnętrznie, bez angażowania organów administracji państwowej czy mediów. Fakultatywna anonimowość zgłoszeń ma zachęcać sygnalistów do większej aktywności i zapewnić im ochronę przed niekorzystnymi działaniami pracodawcy.
Jakie podmioty obejmuje ustawa
Ustawa dotyczy zarówno podmiotów sektora prywatnego jak i jednostek administracji publicznej:
Próg 50 pracowników nie ma zastosowania do pracodawców wykonujących działalność w zakresie usług, produktów i rynków finansowych oraz zapobiegania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu, bezpieczeństwa transportu i ochrony środowiska, objętych zakresem stosowania aktów prawnych Unii Europejskiej wymienionych w części I.B i II załącznika do dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1937 z dnia 23 października 2019 r. w sprawie ochrony osób zgłaszających naruszenia prawa Unii (art. 27.2.)
Co muszę zrobić, żeby być w zgodzie z ustawą?
Regulamin
Zgodnie z art. 28 ustawy, pracodawca ustala regulamin zgłoszeń wewnętrznych. Pracodawca jest obowiązany zapoznać pracownika z treścią regulaminu zgłoszeń wewnętrznych przed dopuszczeniem go do pracy.
Procedura
Regulamin określa wewnętrzną procedurę zgłaszania naruszeń prawa i podejmowania działań następczych.
Narzędzie do zgłoszeń
Narzędzie musi korespondować z wewnętrzną procedurą, w szczególności w zależności od tego czy obejmuje ona przyjmowanie zgłoszeń anonimowych. Przyjmowanie i weryfikacja zgłoszeń musi zapewniać ochronę poufności tożsamości osoby dokonującej zgłoszenia jak również osoby, której dotyczy zgłoszenie.
Prowadzenie rejestru
Zgodnie z art. 34. 1. Pracodawca prowadzi rejestr zgłoszeń wewnętrznych. Ponadto pracodawca musi stosować rozwiązania techniczne i organizacyjne zapewniające przechowywanie danych osobowych zgłaszającego oddzielnie od dokumentu lub innego nośnika informacji obejmujących zgłoszenie (art 30. 3).
Wyznaczenie osób
Pracodawca ustala podmiot wewnętrzny upoważniony przez pracodawcę do przyjmowania zgłoszeń.
Komunikacja z sygnalistami
Pracodawca przekazuje informację zwrotną w terminie nieprzekraczającym 3 miesięcy od potwierdzenia przyjęcia zgłoszenia lub, w przypadku nieprzekazania potwierdzenia zgłaszającemu, 3 miesięcy od upływu 7 dni od dokonania zgłoszenia.
Jakie kary przewiduje ustawa?
- Za utrudnianie dokonania zgłoszenia Ustawodawca przewiduje karę grzywny, ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 3 (art. 56).
- Wg art. 57 ustawy, za podjęcie działań odwetowych wobec osoby, która dokonała zgłoszenia lub ujawnienia publicznego, będzie groziła kara grzywny, ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do 3 lat.
- Kto narusza obowiązek zachowania poufności tożsamości osoby, która dokonała zgłoszenia, podlega karze grzywny, ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do 3 lat (art. 58 ustawy).
- Wg art. 60 ustawy, karze grzywny, ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 3. podlegają pracodawcy, którzy nie ustanowią wewnętrznej procedury zgłaszania naruszeń prawa i podejmowania działań następczych albo ustanowią procedurę naruszającą art. 29 ust. 1 ustawy.
- Zgodnie z art. 59 za dokonanie zgłoszenia lub ujawnienia publicznego nieprawdziwych informacji karze podlegają również osoby zgłaszające (kara grzywny, ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do 3 lat).
